Mỗi độ xuân về, Tết Nguyên Đán lại mang theo không khí hân hoan, rộn ràng khắp mọi nẻo đường. Người người dọn dẹp, trang trí nhà cửa, sắm sửa đào mai, háo hức chuẩn bị cho một năm mới tràn đầy hy vọng. Tuy nhiên, để mùa xuân trọn vẹn niềm vui, chúng ta cần lưu ý đến những rủi ro tiềm ẩn trong dịp Tết.
Đề phòng tai nạn từ pháo hoa và pháo nổ
Tết không thể thiếu pháo hoa rực rỡ, nhưng việc đốt pháo bừa bãi, sử dụng pháo tự chế hay không đảm bảo an toàn có thể dẫn đến những tai nạn thương tâm. Dù pháo hoa là niềm vui, nhưng hãy luôn tuân thủ quy định về thời điểm và địa điểm sử dụng, tránh xa pháo lậu, pháo tự chế và các hóa chất nguy hiểm. Một phút bất cẩn có thể để lại hậu quả cả đời, vì vậy hãy luôn ưu tiên an toàn.
Gần đây khi quy định cấm đốt pháo được “nới lỏng”, tình trạng đốt pháo bừa bãi trước, trong và sau Tết Nguyên Đán càng nhiều hơn. Hậu quả là nhiều ca tai nạn thương tích do pháo nổ đã xảy ra. Theo thống kê của khoa Tạo hình Thẩm mỹ – Thần kinh Nhãn khoa, chấn thương mắt do pháo phải nhập viện từ đầu năm 2024 đến nay là 19 trường hợp.
Chị H., 22 tuổi, không tham gia chế pháo nhưng đứng gần nhóm bạn đang thử nghiệm trộn hóa chất để tạo pháo. Pháo bất ngờ phát nổ văng vào hai mắt. Mắt phải đa dị vật kết giác mạc, bỏng kết giác mạc nhẹ. Mắt trái không bị ảnh hưởng. Chị H. được điều trị kịp thời nên hồi phục gần hoàn toàn nhưng tâm lý chị bị ảnh hưởng nặng nề, sợ hãi mỗi khi nghe tiếng nổ lớn.
Không may mắn như chị H., nhiều bệnh nhân khác vì tai nạn pháo mà xuất huyết nội nhãn, vỡ nhãn cầu phải cắt bỏ nhãn cầu hoặc gây sẹo giác củng mạc toàn bộ và mất thị lực vĩnh viễn.
Anh A., 25 tuổi, trong lúc thử nghiệm pháo tự chế tại nhà, bất ngờ hóa chất phát nổ. Vụ nổ gây bỏng nặng vùng mặt, cả hai mắt bị đa dị vật kết giác mạc. Sau cấp cứu, mắt phải vỡ nhãn cầu, xuất huyết nội nhãn nghiêm trọng, không thể phục hồi thị lực. Mắt trái dị vật được gắp ra, nhưng giác mạc bị sẹo lớn, thị lực chỉ còn đếm ngón tay ở khoảng cách gần. Anh A. còn bị bỏng tay phải nặng, phải cắt cụt hai ngón tay.
Hình 1: Một trường hợp chấn thương mắt do pháo nổ, rách giác củng mạc đã khâu.
Hình 2: Một trường hợp chấn thương mắt do pháo nổ, xuất huyết nội nhãn, thị lực ghi nhận còn bóng bàn tay
Pháo nổ gây tác hại lớn không chỉ do sức công phá của vụ nổ mà còn do nhiệt lớn tạo ra bởi các hóa chất khi cháy. Tổn thương do pháo nổ gồm nhiều mức độ từ nhẹ như bỏng kết giác mạc, bỏng mi mắt, bỏng da mặt, đến nặng như vỡ nhãn cầu, xuất huyết nội nhãn, phải cắt bỏ nhãn cầu, bỏng toàn thân diện rộng, bỏng tay chân nặng phải cắt cụt chi.
Hầu hết các trường hợp tai nạn do pháo nổ liên quan đến sự thiếu hiểu biết của cả người lớn lẫn trẻ em, không tuân thủ quy định an toàn khi sử dụng pháo, dùng pháo tự chế, pháo lậu. Chỉ vì một phút bất cẩn, tò mò, hoặc xui rủi bị pháo rơi trúng mà có thể mất mạng hoặc gây lại thương tật vĩnh viễn, là nỗi hối hận của cả người bệnh và gia đình về sau.
Đối với các em học sinh cần được giáo dục từ nhà trường, gia đình giúp các em nhận thức được mối nguy hiểm khi sử dụng pháo, không tự chế pháo, không chơi pháo mà không có kiểm soát từ người lớn.
An toàn khi dọn dẹp và vui chơi
Dọn dẹp nhà cửa đón Tết, dù quen thuộc, cũng có thể gây ra những sự cố nếu không cẩn thận. Bụi bẩn, mảnh vụn, hay các vật sắc nhọn như dao, kéo đều là “thủ phạm” tiềm năng. Khi leo trèo, khuân vác, đừng quên bảo hộ mắt và giữ tư thế an toàn.
Trong các buổi tiệc Tết, hãy tận hưởng không khí sum vầy một cách điều độ. Tránh xa rượu bia quá đà, các vật dụng dễ cháy nổ, hay những hành động thiếu kiềm chế. Mỗi nụ cười ngày xuân càng ý nghĩa hơn khi không có tai nạn nào xen ngang.
Thực tế hàng năm, đến gần dịp Tết thì Bệnh viện Mắt Thành phố Hồ Chí Minh ghi nhận hàng loạt trường tai nạn sinh hoạt gây chấn thương mắt do tham gia dọn dẹp nhà cửa và liên hoan ăn uống cuối năm.
Các trường hợp chấn thương mắt khi tham gia dọn dẹp nhà cửa khá đa dạng: bụi hoặc côn trùng bay vào mắt khi quét dọn. Các hoạt động nguy cơ tai nạn như leo trèo, khuân vác nặng dễ trượt té đập mắt vào bề mặt cứng, cắt cỏ bằng máy cắt bị mảnh đá văng vào mắt, bị nhánh cây chọc vào mắt khi chăm sóc tỉa tót hoa kiểng trong vườn, hoặc bị các vật dụng sắc nhọn đâm vào mắt như móc sắt dây ràng, kiềm và tua vít, dây kẽm gai, móc áo kim loại.
Cụ thể như trường hợp anh T., 50 tuổi, đang buộc đồ bằng dây thép khi dọn kho thì dây bất ngờ bật mạnh, quật thẳng vào mắt trái. Kết quả là mắt trái rách giác mạc, xuất huyết tiền phòng và đục vỡ thủy tinh thể. Anh T. được điều trị cấp cứu mắt trái khâu giác mạc, Thị lực mắt trái giảm do sẹo giác mạc.
Bên cạnh lao động dọn dẹp, tiệc tùng liên hoan cũng là phần góp vui chính trong những ngày cuối năm và đầu xuân mới. Thú vui tụ tập ăn uống sum vầy lưu niệm một năm vất vả đã qua đôi khi không kết thúc viên mãn.
Trường hợp anh D., 32 tuổi, trong một bữa tiệc tất niên, xảy ra tranh cãi với bạn nhậu. Đối phương dùng chai bia đập thẳng vào mặt anh D.. Hậu quả là rách da mi và gò má sâu, cần khâu nhiều mũi. Mắt phải vỡ nhãn cầu, xuất huyết nội nhãn nghiêm trọng. Anh D. được đưa đến Bệnh viện Mắt Thành phố Hồ Chí Minh và được phẫu thuật cấp cứu khâu nhãn cầu và điều trị nội khoa. Tuy nhiên, mắt phải mất thị lực hoàn toàn.
Những tai nạn trên cho thấy tầm quan trọng của việc tuân thủ an toàn khi dọn dẹp nhà cửa, đặc biệt là sử dụng kính bảo hộ khi làm việc với vật sắc nhọn, hóa chất, hoặc môi trường có nguy cơ. Cẩn trọng khi thao tác các công cụ nguy hiểm như dao, kéo, dây thép, hoặc búa. Xử lý ngay khi tai nạn xảy ra bằng cách rửa mắt và đến cơ sở y tế để được hỗ trợ kịp thời. Khi tham gia liên hoan ăn uống, hãy tránh xa các dụng cụ cháy nổ không an toàn, “ăn chơi” vừa đủ và biết điểm dừng, luôn tự nhắc nhở phía sau mỗi cuộc vui là mỗi gia đình đang chờ người thân trở về.
Xuân an lành từ ý thức cộng đồng
Tết là dịp để yêu thương, sum họp và sẻ chia. Bằng việc nâng cao ý thức an toàn cho bản thân và gia đình, bạn sẽ góp phần làm nên một mùa xuân trọn vẹn niềm vui. Hãy “chơi Tết” đúng cách để năm mới khởi đầu bằng những kỷ niệm đẹp và hạnh phúc.
Chúc Tết Nguyên Đán 2025 thật an toàn, bình an, và đầy ắp những khoảnh khắc đáng nhớ!
Khoa THTM – TKNK
