NGUYÊN NHÂN, DẤU HIỆU, CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ
Bệnh đục thủy tinh thể (đục nhân mắt, bệnh cườm đá, cườm khô) là một trong những nguyên gây giảm thị lực và mù lòa đứng đầu trên thế giới và tại Việt Nam. Bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp ở người trên 50 tuổi.
Đục thủy tinh thể là gì?
Đục thủy tinh thể (Cataracts) là tình trạng rối loạn thị lực do cấu trúc protein của thủy tinh thể bị thay đổi dưới tác động của các chất gây hại sinh ra từ bên trong cơ thể hoặc từ môi trường bên ngoài.
Cấu trúc protein bị xáo trộn làm thay đổi độ cong, độ trong, độ đàn hồi và độ dày của thuỷ tinh thể, khiến thuỷ tinh thể mờ đục. Từ đó cản trở, không cho ánh sáng đi qua, gây suy giảm thị lực, người bệnh khó khăn trong các hoạt động thường ngày như lái xe, đọc sách báo…, thậm chí gây biến chứng mất hẳn thị lực nếu tình trạng kéo dài.
Nguyên nhân gây đục thủy tinh thể
Phần đông người mắc bệnh là người lớn tuổi. Nguyên nhân đến từ quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Một vài nguyên nhân khác như rối loạn bẩm sinh hoặc do tai nạn, chấn thương và biến chứng của các bệnh lý toàn thân.
Dấu hiệu đục thủy tinh thể
Tùy vào tiến triển sẽ có các dấu hiệu đục thuỷ tinh thể khác nhau.
- Giai đoạn sớm có thể xuất hiện những biểu hiện như mờ mắt, khó khăn khi lái xe vào ban đêm, cảm giác như có màng che…
- Giai đoạn muộn những dấu hiệu rõ rệt hơn sẽ xuất hiện như màu sắc thủy tinh thể thay đổi, nhạy cảm hơn với ánh sáng, giảm nhận thức về màu sắc, song thị (nhìn đôi), thay đổi độ kính nhanh…
Bệnh từ giai đoạn sớm đến giai đoạn muộn thường kéo dài khá lâu, nếu không chú ý sẽ dễ lầm tưởng với các bệnh thông thường. Vì thế, các triệu chứng ban đầu dễ bị bỏ qua, đến khi bệnh chuyển biến nặng thì đã muộn.
Các yếu tố nguy cơ
Các yếu tố nguy cơ của đục thuỷ tinh thể bao gồm:
- Lớn tuổi
- Đái tháo đường
- Tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng
- Hút thuốc
- Béo phì
- Chấn thương hoặc viêm nhiễm ở mắt
- Đã phẫu thuật mắt
- Sử dụng corticoide kéo dài
- Uống nhiều rượu bia
Chẩn đoán bệnh đục thủy tinh thể
Để xác định xem thủy tinh thể bị đục hay không, bác sĩ sẽ xem xét lịch sử về các bệnh lý và thực hiện kiểm tra mắt. Một số xét nghiệm có thể được chỉ định:
-
- Kiểm tra thị lực: Bạn sẽ được kiểm tra lần lượt cả hai mắt thông qua biểu đồ hoặc thiết bị chuyên dụng với bảng chữ cái nhỏ dần. Dựa vào những thông số đó, bác sĩ sẽ đánh giá thị lực của bạn.
Kiểm tra mắt bằng kính hiển vi: Kính sẽ phóng đại các cấu trúc ở phía trước của mắt, giúp bác sĩ dễ dàng phát hiện ra những bất thường bên trong mắt
Điều trị đục thủy tinh thể
Dựa trên các giai đoạn của bệnh, người bệnh sẽ được tư vấn biện pháp cải thiện thị lực và điều trị đục nhân mắt một cách thích hợp.
1. Sử dụng kính hỗ trợ
Trong giai đoạn sớm, thị lực chưa suy giảm nhiều, các bác sĩ thường cho người bệnh đeo kính hoặc sử dụng kính lúp hỗ trợ song song với việc cung cấp dưỡng chất thiết yếu cho mắt. Người bệnh nên làm việc trong môi trường ánh sáng tốt để giảm thiểu các rối loạn thị giác.
2. Phẫu thuật
Khi đục thuỷ tinh thể tiến triển và các phương pháp hỗ trợ trên không còn hiệu quả nữa thì phẫu thuật đục thuỷ tinh thể sẽ là phương pháp điều trị tối ưu nhất, an toàn và hiệu quả. Trong phẫu thuật đục thuỷ tinh thể, thuỷ tinh thể đục sẽ được lấy ra và thay thế bằng thuỷ tinh thể nhân tạo (kính nội nhãn).
Trong một số trường hợp người bệnh có thể được chỉ đinh phẫu thuật đục thuỷ tinh thể ngay cả khi mức độ đục chưa ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hằng ngày, nếu thuỷ tinh thể đục ảnh hưởng đến việc điều trị hoặc theo dõi các bệnh lý khác tại mắt như bệnh võng mạc tiểu đường, bệnh thoái hoá hoàng điểm…
Phòng ngừa đục thủy tinh thể
Chưa có nghiên cứu nào cho thấy có thể phòng ngừa hay làm chậm tiến triển của đục thuỷ tinh thể. Tuy nhiên các bác sĩ cũng đưa ra một số lưu ý:
- Khám mắt định kỳ giúp phát hiện đục thủy tinh thể và các bệnh lý khác về mắt từ giai đoạn sớm
- Người bệnh cao huyết áp, tiểu đường… cần chia sẻ với bác sĩ các dấu hiệu đang gặp phải, nhằm phát hiện sớm biến chứng có thể ảnh hưởng đến mắt.
- Bổ sung dinh dưỡng thiết yếu, qua chế độ ăn uống, đa dạng thực phẩm, các loại vitamin, các dưỡng chất chuyên biệt hỗ trợ thủy tinh thể.
- Trang bị các thiết bị bảo hộ chuyên dụng theo đặc thù công việc, đeo kính mát khi đi ra ngoài tránh tác hại của ánh mặt trời và khói bụi.
- Tránh xa các yếu tố nguy cơ gây hại thủy tinh thể như rượu bia, thuốc lá…
