Phẫu thuật là phương pháp điều trị hiệu quả nhất
Đục thủy tinh thể là nguyên nhân thứ hai gây giảm thị lực trên phạm vi toàn cầu, chỉ sau tật khúc xạ. Cho đến nay phương pháp điều trị có hiệu quả duy nhất vẫn là phẫu thuật. Tại các trung tâm nhãn khoa lớn của nước ta, kỹ thuật mổ PHACO đã trở thành phổ biến với những ưu điểm: vết mổ nhỏ, đặc biệt trong kỹ thuật PHACO lạnh chỉ còn là 2mm đến 3,2mm; thị lực phục hồi nhanh chóng, xuất viện trong ngày, tỷ lệ biến chứng ít. Chính vì vậy số lượng bệnh nhân (BN) được mổ đục thủy tinh thể theo phương pháp này ngày càng tăng. Tất nhiên cũng cần nhắc tới một vài yếu tố khác như tuổi thọ tăng và chỉ định mổ đã rộng rãi hơn nhiều so với trước.
Phẫu thuật đục thủy tinh thể là loại phẫu thuật can thiệp tối thiểu, gần như không chảy máu và đau đớn.
Cần chuẩn bị gì khi phẫu thuật?
Chỉ định mổ đục thủy tinh thể chủ yếu dựa vào mức độ giảm thị lực. Nhưng cần xác định rõ ràng đục thể thủy tinh là nguyên nhân chính gây giảm thị lực chứ không phải là những yếu tố bệnh lý khác. Khi khám bệnh các bác sĩ sẽ phải luôn cân nhắc có sự tương xứng hay không giữa tính chất và mức độ đục thể thuỷ tinh với mức độ giảm thị lực. Nhìn chung, khi thị lực kém hơn 4/10 sẽ được xem xét để chỉ định phẫu thuật. Cũng cần quan tâm đến những yếu tố khác như tuổi của người bệnh, các bệnh khác đi kèm ở mắt cũng như toàn thân, tính chất công việc, điều kiện sống, nhu cầu dùng mắt hàng ngày… để quyết định tiến hành phẫu thuât sớm hay trì hoãn can thiệp phẫu thuật đục thủy tinh thể.
Một bệnh nhân trước khi phẫu thuật, ngoài việc được thăm khám về chuyên khoa mắt kỹ càng, còn được truy tìm bệnh toàn thân. Điều này rất cần thiết cho quyết định mổ, tiên lượng thị lực sau mổ, ngăn ngừa các biến chứng cũng như điều trị dự phòng:
- Tại mắt chúng ta sẽ đi tìm những bệnh có liên quan đến tuổi tác như thoái hóa hoàng điểm người già, bệnh võng mạc tiểu đường, cận thị, bệnh tăng glaucoma…
- Trên toàn thân chúng ta cần phát hiện các bệnh nội khoa như: tăng huyết áp, tiểu đường, các ổ viêm nhiễm. Điều này giải thích tại sao trước khi mổ chúng ta lại cầm trong tay tới 7-8 tờ xét nghiệm.
Đây là loại phẫu thuật can thiệp tối thiểu, gần như không chảy máu, rất ít hoặc không đau đớn. Một số bệnh nhân đặc biệt như bệnh nhân tâm thần hoặc rung giật nhãn cầu có thể cần gây mê để phẫu thuật, còn lại là gây tê tại chỗ, xuất viện trong ngày.
Bệnh nhân nên tắm gội sạch sẽ, đầu tóc nên cắt gọn gang hoặc nếu có búi tóc thì nên tháo búi tóc và được bao lại gọn gang trong nón giấy được dùng trong phòng mổ. Trước mổ không nên ăn vì có thể gây trào ngược thức ăn vào phổi trong khi phẫu thuật.
Một giờ trước khi vào phòng mổ BN sẽ được nhỏ thuốc giãn đồng tử, thuốc tê, thuốc sát trùng. Nếu có các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, hen suyễn thì nên dùng các thuốc toàn thân như bình thường. Bên cạnh đó vẫn sẽ có các bác sĩ gây mê hồi sức theo dõi cho bạn trong suốt quá trình phẫu thuật.
Sau khi gây tê thì gần như bạn không có cảm giác đau, tuy nhiên chỉ có một vấn đề khó chịu nhỏ là cứ phải nhìn thẳng vào ánh đèn khá chói của máy sinh hiển vi. Bạn nên tuân thủ chính xác các yêu cầu của phẫu thuật viên về tư thế đầu, tư thế mắt.
Khâu chuẩn bị khá công phu và căng thẳng như vậy thế nhưng thời gian phẫu thuật trung bình chỉ là 10-15 phút, khá nhanh chóng và êm ái.
Nếu không có các bệnh tại mắt khác thì có khoảng 95% BN thu được thị lực >5/10. Ngoài việc thị lực được cải thiện, còn có những lợi ích đáng kể khác cho BN: cải thiện khả năng nhận biết màu sắc, đô sắc nét, tăng khả năng lao động, di chuyển và lái xe… Đa phần các biến chứng thường nhẹ và kiểm soát được. Biến chứng muộn đục bao sau gây giảm thị lực một thời gian sau mổ, đã được giải quyết bằng laser YAG dần dần đã trở thành phổ biến đã giúp phục hồi thị lực như ban đầu sau mổ.
Và chăm sóc sau mổ
Khi phẫu thuật đục thủy tinh thể BN thường xuất viện sớm,khi về nhà bạn có thể thấy mình có những biến đổi và khó chịu sau đây: mi mắt bị bầm do chích thuốc tê, xuất huyết nhẹ trên lòng trắng, mắt cộm và chói, lòng đen có đám phù đục…
Những vấn đề trên, với các thuốc mà bạn đã được bệnh viện cấp về sử dụng thường sẽ biến mất trong vòng 3-7ngày. Mi mắt bị bầm do chích thucố tê cũng sẽ đỡ dần theo thời gian, thường khoảng từ 15-30 ngày; trường hợp nếu BN không an tâm có thể hỏi ý kiến BS để có thể can thiệp thêm thuốc uống sẽ nhanh khỏi hơn. Các cảm giác như chảy nước mắt, cộm mắt, đỏ mắt nhẹ có thể tồn tại đến tuần thứ 6 sau phẫu thuật. Những hiếm gặp như: đau nhức mắt nhiều, nhìn mờ hẳn, mắt đỏ nhiều, có chớp sáng,… BN nên quay lại bệnh viện ngay để BS có thể khám và cang thiệp nhanh giúp BN có thể đạt được kết quả tốt nhất.
- Cách sử dụng thuốc nhỏ mắt:
Thực hiện y lệnh thuốc men chính xác, rửa tay sạch sẽ trước khi tra, nhỏ thuốc. Các thuốc nước nên nhỏ cách nhau 5 phút, thuốc mỡ tra sau cùng, sau khi nhỏ đậy ngay nắp thuốc để chống nhiễm bẩn lọ thuốc.
- Cách sử dụng thuốc viên uống:
Có 2 loại thuốc uống:
- Thuốc giảm đau: BN sẽ được bệnh viện phát. Trong trường hợp ngay sau mổ trong vòng 12h, nếu có cảm giác đau, BN có thể dùng 1-2 viên giảm đau theo sự hướng dẫn của toa thuốc bệnh viện.
- Thuốc giảm nhãn áp: BN sẽ được bệnh viện phát để sử dụng trong trường hợp bệnh nhân có đau nhức khi tăng nhãn áp sau mổ. Tuy nhiên trong trường hợp đau nhức, BN nên quay lại bệnh viện để được bác sĩ hướng dẫn cụ thể hơn việc dùng thuốc hạ nhãn áp này.
- Thuốc kháng viêm và kháng sinh đường uống sẽ được các bác sĩ kê toa thêm ( tùy từng trường hợp cụ thể).
- Các sinh hoạt thường ngày sau phẫu thuật:
Trong vài ngày đầu đừng để xà phòng vào mắt, vì vậy không nên gội đầu ngay. Có thể tắm phần dưới cổ sau một ngày, tắm toàn thân trong bồn hoặc tắm dưới vòi hoa sen sau một tuần. Trên 2 tuần mới có thể tắm gội bình thường mà không sợ nước văng vào mắt.
Ăn uống như bình thường, tuy vậy nên kiêng các đồ ăn quá cứng phải nhai mạnh và nhiều. Không day dụi hoặc gãi mắt quá mức trong một tháng. Tránh chơi giỡn với trẻ em vì có thể vô ý quơ tay trúng vào mắt đã phẫu thuật gây hậu quả nghiêm trọng. Ban ngày có thể đeo kính râm, vừa làm êm dịu mắt, vừa tránh nhiễm bẩn cho mắt.
Không mang vác nặng hay cúi đầu nhiều, có thể xem tivi như thường lệ. Trang điểm, tham gia các hoạt động vui chơi giải trí, lái xe ôtô và quay về công việc như thường sau một tháng.
Lưu ý: ngày giờ tái khám đã được ghi rất kỹ trên giấy ra viện. Bệnh nhân cần đọc kỹ giấy ra viện để đi tái khám đúng thời gian quy định. Thời gian tái khám thường khoảng 1 tuần sau mổ ( đây là gian đoạn hết sức quan trọng, nên Bệnh nhân cần tuân thủ triệt để, quay lại tái khám đúng thời gian quy định). Sau khi tái khám lần đầu, tùy từng trường hợp, các bác sĩ sẽ cho thêm toa thuốc và dặn thời gian phải quay lại tái khám sau đó.
