(Lược dịch từ hướng dẫn của AAO 27-03-2020)

1. Diệp Hữu Thắng – Bệnh viện Mắt TP.HCM

Danh sách các bệnh trong nhãn khoa khẩn cấp và cấp cứu

Phối hợp với các chuyên ngành lớn, Hiệp hội đã đối chiếu và lập một danh sách các bệnh khẩn cấp và cấp cứu thường được thực hiện trong phòng mổ tại bệnh viện hoặc trung tâm phẫu thuật cấp cứu.

Khuyến nghị về Chăm sóc khẩn cấp và không khẩn cấp

Do đại dịch COVID-19, tất cả các bác sĩ nhãn khoa nên ngừng cung cấp bất kỳ điều trị nào ngoài chăm sóc khẩn cấp hoặc cấp cứu.

Để biết thông tin đầy đủ về đại dịch COVID-19, hãy truy cập trang tài nguyên của Hiệp hội tại trang nguồn Coronavirus and Eye Care.

Updated March 27, 2020, 6:00 p.m. PT. The following sections have been updated in the past 24 hours: Vaccine and treatment options: Use of chloroquine and hydroxychloroquine

Hiệp hội đang chia sẻ thông tin đặc biệt quan trọng về nhãn khoa liên quan đến coronavirus mới, được gọi là hội chứng hô hấp cấp tính nặng coronavirus 2 (SARS-CoV-2), trước đây được biết đến với tên tạm thời 2019-nCoV. Virus rất dễ lây lan có thể gây ra một bệnh hô hấp nghiêm trọng được gọi là COVID-19.

Trang này được biên soạn bởi tác giả James Chodosh, MD, MPH, với sự hỗ trợ từ Gary N. Holland, MD, and Steven Yeh, MD.

Điều cần biết:

 Một số báo cáo cho thấy virus có thể gây viêm kết mạc hột nhẹ và khó phân biệt với các loại viêm kết mạc do các loại virus khác .Viêm kết mạc có thể lây truyền qua tiếp xúc giữa những hạt tiết tố nhỏ li ti khi bệnh nhân ho hoặc nhảy mũi với kết mạc.

 Bệnh nhân đến bác sĩ nhãn khoa bị viêm kết mạc cũng bị sốt và các triệu chứng hô hấp bao gồm ho và khó thở, và gần đây đã đi du lịch quốc tế, đặc biệt là các khu vực có dịch bệnh đã biết (Trung Quốc, Iran, Ý và Hàn Quốc hoặc các điểm nóng ở Hoa Kỳ), hoặc có các thành viên gia đình gần đây trở lại từ một trong những khu vực này, có thể đại diện cho các trường hợp COVID-19. Hiệp hội và các cơ quan chức năng khuyến nghị bảo vệ miệng, mũi và mắt khi chăm sóc bệnh nhân có khả năng nhiễm SARSCoV-2.

 Vi-rút gây ra COVID-19 rất dễ bị khử trùng bằng cùng chất khử trùng có cồn và dung dịch sát trùng mà các bác sĩ nhãn khoa thường sử dụng để khử trùng dụng cụ nhãn khoa và đồ nội thất văn phòng. Để ngăn ngừa lây truyền SARS-CoV-2, các biện pháp khử trùng tương tự đã được sử dụng để ngăn chặn sự lây lan của các mầm bệnh virus khác tại văn phòng được khuyến nghị trước và sau mỗi lần gặp bệnh nhân.

Thông tin cơ sở

SARS-CoV-2 là một loại vi-rút ARN sợi đơn có vỏ bọc, gây ra COVID-19.

Mặc dù virus dường như không gây tử vong như SARS coronavirus hoặc MERS coronavirus, một số lượng đáng kể các trường hợp tử vong toàn cầu đã xảy ra. Đã có nhiều báo cáo về ca nhiễm trên toàn thế giới, bao gồm cả ở Hoa Kỳ.

Bệnh nhân thường có bệnh về đường hô hấp, bao gồm sốt, ho và khó thở; tiêu chảy là phổ biến sớm trong nhiễm trùng và viêm kết mạc cũng đã được báo cáo. Biến chứng nặng bao gồm viêm phổi. Các triệu chứng có thể xuất hiện ngay sau 2 ngày hoặc có thể kéo dài đến 14 ngày sau khi tiếp xúc.Một nghiên cứu The Annals of Internal Medicine ngày 10 tháng 3  thấy rằng thời gian ủ bệnh trung bình của SARS-CoV-2 là 5 đến 7 ngày. Hơn 97% những người tiến triển các triệu chứng trong vòng 11,5 ngày kể từ khi tiếp xúc, những phát hiện hỗ trợ thêm cho các khuyến nghị hiện tại là cách ly trong vòng 14 ngày.

Sự hiểu biết hiện tại về cách lây lan COVID-19 chủ yếu dựa trên những gì đã biết về các coronavirus tương tự khác. Virus này được cho là lây lan chủ yếu qua người qua người thông qua các tiết tố nhỏ li ti được tạo ra khi người nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi. Nó cũng có thể lây lan nếu mọi người chạm vào một vật hoặc bề mặt có virus từ người bị nhiễm bệnh, sau đó chạm vào miệng, mũi hoặc mắt của họ. RNA của vi-rút cũng đã được tìm thấy trong các mẫu phân từ bệnh nhân bị nhiễm bệnh, làm tăng khả năng lây truyền qua đường phân / đường miệng.

Hiện tại suy nghĩ là SARS-CoV-2 có thể lây lan qua lây truyền từ những người không có triệu chứng bệnh nhưng mang virus. Một báo cáo ngày 21 tháng 2 trong JAMA chi tiết một trường hợp người mang mầm bệnh nhưng không có triệu chứng có thể nhiễm 5 thành viên gia đình mặc dù đã phát hiện chụp cắt lớp ngực (CT) bình thường. Ngoài ra, Li Wenliang, MD, người bác sĩ nhãn khoa “thổi còi” báo động ban đầu về coronavirus, tin rằng anh ta bị nhiễm bệnh bởi một bệnh nhân tăng nhãn áp không triệu chứng. Những báo cáo này, tuy nhiên, vẫn còn sơ bộ.

Trong một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y học New England Journal of Medicine, các nhà khoa học vẫn còn phát hiện thấy SAR-CoV-2 trong không khí lên đến 3 giờ sau khi xịt khí dung. Thí nghiệm này được thực hiện trong một chiếc trống Goldberg thiếu thông khí, có thể không nhất thiết phản ánh cách thức vi-rút hoạt động trong điều kiện thực tế. Nghiên cứu cũng cho thấy virus truyền nhiễm có thể tồn tại tới 24 giờ trên miếng các-tông, tối đa 4 giờ trên đồng và tối đa 2 đến 3 ngày trên nhựa và thép không gỉ. Trong một nghiên cứu khác của CDC về sự bùng phát COVID-19 của tàu du lịch gần đây, RNA SARS-CoV-2 (không nhất thiết chỉ ra virus truyền nhiễm) đã được xác định trên các bề mặt khác nhau trong các cabin của hành khách có kết quả xét nghiệm dương tính đến 17 ngày sau khi họ rời đi con tàu. Không có thay đổi trong các khuyến nghị liên quan đến việc sử dụng khẩu trang trên cơ sở các báo cáo này, nhưng chúng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc rửa tay và khử trùng bề mặt và các vật liệu có thể bị nhiễm bởi dịch tiết đường hô hấp từ bệnh nhân bị nhiễm bệnh.

Vắc-xin và lựa chọn điều trị:

Vào thời điểm này, chưa có vắc-xin để ngăn ngừa nhiễm trùng, nhưng vào ngày 5 tháng 3, các thử nghiệm vắc-xin mRNA coronavirus đã bắt đầu thực hiện tại Viện nghiên cứu sức khỏe Kaiser Permanente Washington ở Seattle, và tại Trung tâm Trẻ em Emory ở Decatur. Cả hai tổ chức đều là thành viên của Hiệp hội nghiên cứu lâm sàng bệnh truyền nhiễm, một mạng lưới thử nghiệm lâm sàng được hỗ trợ bởi Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia (NIAID).

Hiện tại, chưa có tác nhân hoặc biệt dược nào được chứng minh trong điều trị dự phòng hoặc điều trị SARS-CoV-2. Một loại thuốc đang được nghiên cứu, remdesivir, đang được thử nghiệm trong ống nghiệm và hiện đang được thử nghiệm lâm sàng. Chloroquine và hydroxycholoquine là loại thuốc đường uống được phê duyệt sử dụng cho các trường hợp sốt rét và tự miễn dịch, tương ứng. Cả hai loại thuốc đều cho thấy sự hứa hẹn trong các thử nghiệm phi thương mại hóa và đang được nghiên cứu thêm để đánh giá tính an toàn và hiệu quả của chúng trong điều trị COVID-19. Thông tin thêm về sự tiến triển trong điều trị COVID-19 của các tác nhân này có sẵn từ CDC. Ngoài ra còn có các báo cáo mới về những nỗ lực sử dụng huyết thanh người dưỡng bệnh (convalescent sera) từ những người sống sót qua COVID-19 như một liệu pháp.

Công dụng của chloroquine và hydroxychloroquine

Viện Hàn lâm Nhãn khoa Hoa Kỳ không có ý kiến ​​về việc sử dụng chloroquine hoặc hydroxychloroquine ở bệnh nhân COVID-19. Tuy nhiên, khi xem xét các hướng dẫn được công bố về việc sử dụng 2 loại thuốc này để điều trị COVID-19, một nhóm làm việc * từ Hiệp hội Võng mạc-dịch kính Châu Á-Thái Bình Dương đã phát hiện ra rằng liều đề xuất trong nhiều nghiên cứu đang diễn ra trên toàn thế giới vượt quá mức tối đa hàng ngày Liều được coi là an toàn khi điều trị lâu dài (thường <5mg / kg trọng lượng thực đối với hydroxychloroquine) đối với bệnh thấp khớp và các bệnh mãn tính khác (WF Mieler, MD, giao tiếp cá nhân, ngày 25 tháng 3 năm 2020).

Nguy cơ mắc bệnh hoàng điểm không phục hồi ở những liều cao hơn trong thời gian ngắn là không rõ. Bệnh nhân cần được thông báo về khả năng tổn thương hoàng điểm trước khi bắt đầu trị liệu. Hơn nữa, nhu cầu kiểm tra đáy mắt cơ sở và/hoặc hình ảnh võng mạc cũng không rõ trong trường hợp dùng liều cao trong thời gian tương đối ngắn. Thử nghiệm chẩn đoán bổ sung, chẳng hạn như ERG, trước khi kê cho bệnh nhân dùng hydroxychloroquine để điều trị COVID-19 có thể không cần thiết do thời gian điều trị ngắn. Ngoài ra, thực hiện ERG trong hoàn cảnh này có nguy cơ lây truyền virus không cần thiết. Cho đến khi biết nhiều hơn về độc tính liên quan đến các chế độ sử dụng thuốc hiện tại, các quyết định nên được đưa ra trên cơ sở cá nhân, xem xét bất kỳ bệnh võng mạc nào trước đó. Như trong mọi trường hợp, Hiệp hội kêu gọi các bác sĩ nhãn khoa đưa ra quyết định được hướng dẫn bởi các bằng chứng khoa học có sẵn.

* Ruamviboonsuk P, Lai T, Chang A, Lai C, Mieler W, Lam D

Những mối liên hệ với Nhãn khoa

Hai báo cáo được công bố và một bài báo gần đây cho thấy virus có thể gây viêm kết mạc. Vì vậy, có thể SARS-CoV-2 được truyền qua những tiết tố nhỏ li ti từ đường hô hấp của bênh nhân nhiễm virus tiếp xúc trực tiếp với kết mạc.

 Trong một nghiên cứu của Tạp chí Journal of Medical Virology study trên 30 bệnh nhân nhập viện vì COVID-19 ở Trung Quốc, 1 người bị viêm kết mạc. Đó là bệnh nhân -mà không phải là 29 người khác – có SARS-CoV-2 trong dịch tiết ở mắt[1][2]. Điều này cho thấy SARS-CoV-2 có thể lây nhiễm kết mạc và gây viêm kết mạc, và các hạt virus có trong dịch tiết ở mắt. Trong một nghiên cứu lớn hơn được công bố trên Tạp chí Y học New England Journal of Medicine, các nhà nghiên cứu đã ghi nhận “cương tụ kết mạc” ở 9 trên 1.099 bệnh nhân (0,8%) với COVID-19 đã được phòng thí nghiệm xác nhận từ 30 bệnh viện trên khắp Trung Quốc.

 Trong một câu chuyện từ CNN, một y tá đã đăng ký tại một viện dưỡng lão đã báo cáo rằng mắt đỏ là dấu hiệu sớm phổ biến ở những bệnh nhân cao tuổi sau đó bị bệnh với COVID19.

Mặc dù viêm kết mạc là một tình trạng không phổ biến liên quan đến COVID-19,tuy nhiên bệnh viêm kết mạc khá phổ biến và là lý do thường gặp của bệnh nhân đến khám tại phòng khám mắt hoặc phòng cấp cứu các dạng viêm kết mạc khác khá là phổ biến. Điều đó làm tăng khả năng nhiễm bệnh của nhân viên y tế và các bác sĩ nhãn khoa có thể là nhà cung cấp đánh giá đầu tiên bệnh nhân có thể bị nhiễm COVID-19.

Do đó, hãy bảo vệ miệng, mũi của bạn (ví dụ: mặt nạ N-95) và mắt (ví dụ: kính bảo hộ hoặc tấm chắn) được khuyến nghị khi chăm sóc bệnh nhân có khả năng bị nhiễm COVID-19. Ngoài ra, tấm chắn hơi thở cho đèn sinh hiển rất hữu ích để bảo vệ cả nhân viên chăm sóc sức khỏe và bệnh nhân khỏi bệnh hô hấp. Lá chắn hơi thở đèn sinh hiển vi miễn phí đang được cung cấp bởi một số nhà sản xuất, bao gồm Topcon và Zeiss.

Những câu hỏi nên hỏi để xác định bệnh nhân có khả năng phơi nhiễm SARS-CoV-2

 Bệnh nhân của bạn có bị sốt hoặc các triệu chứng hô hấp?

 Bệnh nhân của bạn hoặc thành viên gia đình của họ đã đi du lịch gần đây? Điểm nóng bao gồm du lịch quốc tế đến các quốc gia như Trung Quốc, Iran, Châu Âu và Hàn Quốc và du lịch nội địa đến các tiểu bang có số lượng bệnh nhân mắc bệnh cao (ví dụ: Washington, California, New York).

CDC đang kêu gọi các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe gặp phải các bệnh nhân đáp ứng các tiêu chí này để thông báo ngay lập tức cho nhân viên kiểm soát nhiễm trùng tại cơ sở chăm sóc sức khỏe của bạn và bộ y tế địa phương để điều tra thêm về COVID-19.

Các cách thức được đề xuất khi sắp xếp lịch hoặc gặp bệnh nhân

 Để đối phó với tình trạng khẩn cấp được tuyên bố ở cấp liên bang và ở nhiều tiểu bang kể từ ngày 14 tháng 3 năm 2020, cũng như Hoa Kỳ. Cảnh báo của Phẫu thuật viên Hoa kỳ, các bác sĩ lâm sàng nên hoãn các cuộc thăm khám và điều trị ngoại trú có thể được trì hoãn một cách an toàn, đặc biệt ở những bệnh nhân cao tuổi và những người mắc bệnh kèm theo.

 Thay đổi lịch hẹn cho bệnh nhân có vấn đề nhãn khoa không khẩn cấp, và tránh sử dụng thiết bị không thể được khử trùng an toàn, chẳng hạn như một số máy phân tích thị trường.

 Nếu thiết lập văn phòng cho phép, bệnh nhân đến một cuộc hẹn nên được hỏi trước khi vào phòng chờ về bệnh hô hấp và liệu họ hoặc một thành viên gia đình đã đi đến một khu vực có nguy cơ cao trong 14 ngày qua. Nếu họ trả lời có cho một trong hai câu hỏi, họ nên được gửi về nhà và nói để nói chuyện với bác sĩ chăm sóc chính của họ.

 Giữ phòng chờ càng trống càng tốt, khuyên bệnh nhân ngồi cách xa nhau ít nhất khoảng 6 feet (khoảng 1.82 mét). Càng thận trọng, hãy giảm bớt các chuyến thăm của những bệnh nhân dễ bị phơi nhiễm nhất.

 Nếu một bệnh nhân bị nhiễm COVID-19 cần được chăm sóc nhãn khoa khẩn cấp, họ nên được gửi đến bệnh viện hoặc trung tâm được trang bị để đối phó với COVID-19 và các tình trạng mắt khẩn cấp, lý tưởng là ở bệnh viện có điều kiện kiểm soát nhiễm trùng bệnh viện.

 Việc sử dụng tấm miếng chắn đèn sinh hiển vi hoặc tấm chắn hơi thở được khuyến khích, vì chúng có thể cung cấp một biện pháp bảo vệ bổ sung chống lại virus. Tuy nhiên, các rào cản này không ngăn chặn sự nhiễm bẩn của thiết bị và bề mặt ở phía bên kia của bệnh nhân, sau đó có thể bị nhân viên và các bệnh nhân khác chạm vào và dẫn đến lây truyền. Tấm chắn tự chế có thể khó khử trùng hơn và có thể là nguồn gây ô nhiễm. Nói chung, các tấm chắn không thể thay thế cho việc vệ sinh thiết bị cẩn thận giữa các bệnh nhân và yêu cầu những bệnh nhân ho, hắt hơi hoặc có các triệu chứng giống cúm phải đeo khẩu trang khi khám.

 Để giảm thêm nguy cơ lây truyền virus, các bác sĩ nhãn khoa nên thông báo cho bệnh nhân của họ rằng họ sẽ cố gắng nói ít nhất có thể trong khi đang khám sinh hiển vi, và yêu cầu bệnh nhân cũng giảm thiểu giao tiếp bằng lời.

Dịch vụ y tế từ xa (Telemedicine)

CMS và HHS đã cho phép sử dụng mở rộng các dịch vụ y tế từ xa (telehealth) trong cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng COVID-19. Theo CMS, tùy chọn này cho các dịch vụ áp dụng cho dù bệnh nhân có triệu chứng COVID-19 hay không. Có 3 lựa chọn cho dịch vụ y tế từ xa (telehealth) và các dịch vụ công nghệ dựa trên truyền thông khác: dịch vụ điện thoại, tư vấn dựa trên internet hoặc kiểm tra từ xa. Để biết thông tin đầy đủ và cập nhật, hãy truy cập Học viện mã hóa cho các cuộc gọi điện thoại, tư vấn Internet và Telehealth.