PHẪU THUẬT GLAUCOMA ÍT XÂM LẤN (MIGS) với TẠO HÌNH VÙNG BÈ ĐƯỜNG TRONG BẰNG ABiC
Bước tiến mới trong điều trị glaucoma tại BV. Mắt TPHCM
Glaucoma đang được xem là nguyên nhân gây mù không hồi phục dẫn đầu trong các bệnh gây mù hiện nay trên thế giới. Theo nghiên cứu của Quigley và cộng sự, ước tính năm 2020 thế giới sẽ có khoảng 79,6 triệu người bị glaucoma, trong đó tỷ lệ người bị glaucoma góc mở nguyên phát (POAG) là 74%. Chiếm hơn phân nửa số lượng bệnh nhân POAG toàn cầu là người gốc Á và dự đoán 5,3 triệu người bị mù do POAG vào năm 2020 [1]. Hiện tại yếu tố nguy cơ duy nhất có thể điều chỉnh được trong bệnh glaucoma đó là yếu tố nhãn áp, do đó mục tiêu điều trị trong bệnh glaucoma từ trước đến nay là hạ nhãn áp.
Các phương pháp hạ nhãn áp thông thường bao gồm sử dụng thuốc hạ nhãn áp, laser, và phẫu thuật đường ngoài (cắt bè củng mạc hoặc đặt van Ahmed). Trong đó, thuốc hạ nhãn áp đòi hỏi sự tuân thủ của người bệnh, chi phí cao, sử dụng suốt đời và có nhiều tác dụng phụ. Laser mở bè (SLT) có thể hiệu quả trong thời gian đầu, nhưng sẽ giảm đi theo thời gian khi bệnh ở giai đoạn nặng hơn. Phẫu thuật cắt bè củng mạc và đặt van Ahmed được sử dụng trong nhiều năm qua có hiệu quả hạ nhãn áp rõ rệt, tuy nhiên nguy cơ cao gặp phải các biến chứng sau phẫu thuật như hạ nhãn áp quá thấp, viêm mủ nội nhãn, xơ hoá bọng, nhiễm trùng bọng, …. Điều này đã thúc đẩy các nhà khoa học cố gắng tìm ra các phương pháp mới cho phẫu thuật glaucoma ít xâm lấn hơn, chỉ ra nhiều hứa hẹn trong tương lai gần, và được gọi chung là MIGS – Phẫu thuật glaucoma xâm lấn tối thiểu.
Các đặc điểm chính của MIGS [2]:
- Tiếp cận qua đường mổ cực nhỏ
- Sang chấn tối thiểu, phá vỡ cấu trúc giải phẫu tối thiểu
- Hiệu quả hạ nhãn áp đáng tin cậy
- An toàn cực kỳ cao
- Hậu phẫu nhẹ nhàng, thời gian theo dõi ngắn, phục hồi nhanh
MIGS có đặc trưng bởi thời gian phẫu thuật ngắn, hồi phục nhanh, và có thể thực hiện đồng thời cùng với phẫu thuật đục thuỷ tinh thể. MIGS được chỉ định trên những bệnh nhân glaucoma góc mở nguyên phát. Ngoài ra, có thể thực hiện MIGS trên những bệnh nhân glaucoma khác như glaucoma giả tróc bao, glaucoma người trẻ, hoặc tăng nhãn áp đơn thuần.
MIGS là một nhóm các phẫu thuật được phân loại thành các nhóm nhỏ hơn dựa trên cơ chế giúp hạ nhãn áp, phổ biến nhất là 4 phương pháp sau đây:
|
1. iStent – Đặt dụng cụ dẫn lưu vào trong vùng bè
|
 |
|
2. Kahook – Mở bè bằng dao Kahook
|
 |
|
3. ABiC – Mở bè bằng catheter có đầu dẫn phát sáng, được kết nối với dụng cụ bơm chất nhầy
|
 |
|
4. ECP – Laser thể mi có chọn lọc |
 |
ABiC
ABiC làm tăng lượng thuỷ dịch thoát lưu qua các ống Schlemm của vùng bè, bằng cách sử dụng một catheter nhỏ có đầu phát sáng có gắn camera (iTrack, Ellex), sau khi được luồng qua 360 độ của bè, catheter từ từ được rút ngược trở ra, cùng lúc đó một thiết bị bơm chất nhầy được gắn kết cùng hệ thống, bơm chất nhầy vào trong lòng ống Schlemm.
Chất nhầy có tác dụng làm giãn nở các lòng ống trong vùng bè, do đó làm tăng thoát lưu thuỷ dịch qua mạng lưới bè.
Chỉ định của phẫu thuật ABiC là glaucoma góc mở nguyên phát từ giai đoạn sớm đến trung bình, khi không đáp ứng với điều trị thuốc và laser bè thất bại. ABiC có thể là một lựa chọn tốt trên những bệnh nhân không thể ngưng thuốc kháng đông, do ABiC giảm tối đa gây tổn thương, ít thay đổi cấu trúc vùng bè, làm giảm tỉ lệ biến chứng xuất huyết và nhãn áp thấp sau mổ.
Chống chỉ định tuyệt đối của ABiC là bệnh nhân bị rối loạn đông máu, góc đóng, dính góc, loạn dưỡng nội mô nặng, hoặc lệch IOL. Chống chỉ định tương đối là ghép giác mạc.
Như vậy, ABiC là một phẫu thuật mới trong điều trị glaucoma, được kỳ vọng có thể thay thế được phẫu thuật đường mổ mở truyền thống (CBCM, đặt van Ahmed). ABiC mang lại nhiều sự lựa chọn hơn cho bệnh nhân, giúp giảm sự lệ thuộc thuốc, giảm số lần tái khám, cũng như giảm bớt gánh nặng về kinh tế. ABiC có tính an toàn, hiệu quả cao, cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân glaucoma, giúp giảm thiểu những biến chứng trong các phẫu thuật glaucoma trước đây.
Khoa Glaucoma – Bệnh viện Mắt TP. HCM là đơn vị đầu tiên tại miền Nam được Bộ Y Tế cấp giấy chứng nhận cho phép phẫu thuật ABiC – Phẫu thuật tạo hình vùng bè bằng đường trong . Những ca phẫu thuật đầu tiên cho kết quả hạ nhãn áp tốt, ổn định, mang lại sự hài lòng cho người bệnh và cũng là niềm tự hào của chúng tôi. Với đội ngũ bác sĩ được đào tạo quốc tế, có nhiều năm kinh nghiệm trong phẫu thuật glaucoma đường trong, chúng tôi hy vọng phẫu thuật ABiC sẽ mang lại kết quả điều trị tốt cho bệnh nhân, giúp bệnh nhân cảm thấy tự tin và thoải mái hơn trong cuộc sống.
ABiC sẽ là người bạn đồng hành đáng tin cậy của bệnh nhân glaucoma góc mở hôm nay và mai sau.
- H A Quigley, A T Broman. The number of people with glaucoma worldwide in 2010 and 2020. Br J Ophthalmol 2006 Mar; 90(3): 262–267.
- Saheb H, Ahmed II. Micro-invasive glaucoma surgery: current perspectives and future directions. Curr Opin Ophthalmol2012;23(2):96-104
