495

Nguy cơ góc đóng cấp khi sử dụng thuốc Topiramate

Góc đóng cấp là một tình trạng cấp tính với đau mắt, nhìn mờ, đau đầu, buồn nôn và nôn ói. Nếu tình trạng tăng nhãn áp kéo dài, có thể dẫn tới tổn thương lớp sợi thần kinh và thị trường, làm ảnh hưởng đến thị giác của bệnh nhân. Có nhiều cơ chế dẫn đến góc đóng cấp, bao gồm nghẽn đồng tử, mống mắt cao nguyên, thuỷ tinh thể dày hoặc nằm ra phía trước, nghẽn thể mi và sự lệch vị của toàn bộ thuỷ tinh thể. Bên cạnh các yếu tố về mặt giải phẫu như đã kể trên, các yếu tố động học, sinh lý, môi trường hoặc dược học cũng có thể làm khởi phát cơn góc đóng cấp. Các thuốc có thể dẫn đến cơn cấp gồm thuốc giãn phế quản, thuốc ho, thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị co thắt và các thuốc gốc sulfa. Cơ chế góc đóng do thuốc có thể gồm nghẽn đồng tử do đồng tử giãn, góc hẹp đi do đồng tử giãn và phản ứng đặc trưng của thuốc làm thay đổi góc giữa mống mắt và giác mạc do tràn dịch hắc mạc thể mi.

Topiramate là một monosaccharide có gốc sulfa chủ yếu được dùng trong điều trị động kinh. Thuốc có cấu trúc khác với các thuốc khác trong nhóm chống động kinh và được chứng minh là có hiệu quả trong phòng ngừa đau đầu migraine, cai nghiện thuốc lá và điều trị nghiện rượu, trầm cảm, và đau do nguyên nhân thần kinh. Trường hợp tràn dịch hắc mạc gây góc đóng cấp thứ phát do dùng topiramate được báo cáo rộng rãi đầu tiên vào năm 2001. Sau đó, tác dụng phụ hiếm gặp này của thuốc lần lượt được ghi nhận bởi các tác giả khác và gây trong một số trường hợp còn gây mất thị lực vĩnh viễn.

Việt Nam thuộc khu vực Đông Nam Á với tỉ lệ glôcôm góc đóng chiếm khá cao trong dân số. Trong khi đó, phác đồ điều trị đau đầu Migraine hiện tại thường có sự phối hợp của
1 thuốc thuộc nhóm ức chế chọn lọc serotonin với tác dụng phụ gây giãn đồng tử và Topiramate. Sự phối hợp này làm tăng cao khả năng xuất hiện tác dụng phụ gây góc đóng cấp ở bệnh nhân sử dụng phối hợp 2 thuốc trên. Vì vậy, các bác sĩ nội thần kinh cần cẩn trọng lựa chọn thuốc điều trị cho bệnh nhân. Do biểu hiện của góc đóng cấp khá giống với triệu chứng đau đầu Migraine, bệnh nhân có thể được chỉ định tăng liều Topiramate khi đến phòng khám thần kinh dẫn đến tình trạng góc đóng cấp có thể diễn tiến nặng hơn. Do đó, bác sĩ chuyên khoa thần kinh cần theo dõi sát bệnh nhân khi được chỉ định điều trị Topiramate ít nhất trong 2 tuần đầu để phát hiện triệu chứng bất thường và hội chẩn với bác sĩ nhãn khoa.

Tràn dịch hắc mạc thể mi do topiramate gây tiền phòng nông và thể hiện bệnh cảnh lâm sàng của góc đóng cấp kèm cận thị cấp. Việc hỏi kỹ bệnh kỹ và tiền căn dùng thuốc của bệnh nhân là rất quan trọng trong xác định nguyên nhân, nhất là trong những trường hợp không điển hình. Bên cạnh đó, các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm cũng giúp xác định nguyên nhân chính xác, từ đó có hướng điều trị thích hợp. Với việc ngưng topiramate sớm và điều trị nội khoa đúng cách, tình trạng của bệnh nhân có thể nhanh chóng trở về bình thường. Bác sĩ nội thần kinh nên theo dõi sát bệnh nhân có dùng topiramate và giải thích cho bệnh nhân về những dấu hiệu cảnh báo.