22/09 2023

NHƯỢC THỊ CÓ ĐIỀU TRỊ ĐƯỢC KHÔNG?

❓NHƯỢC THỊ CÓ ĐIỀU TRỊ ĐƯỢC KHÔNG❓

Chuyên gia tư vấn: BS CKII PHAN HỒNG MAI – Trưởng Khoa Khúc Xạ – Bệnh Viện Mắt TP. HCM

——————————

Trong bài trước chùng ta đã tìm hiểu về nhược thị và các nguyên nhân gây nhược thị. Như vậy, nhược thị có điều trị được không?

? Đầu tiên, nhược thị cần được phát hiện và điều trị càng sớm càng tốt.

? Làm sao phát hiện nhược thị?

Bé cần được khám tầm soát mắt ngay từ khi sinh, bao gồm:

? Có bất thường gì ở mắt như đục thuỷ tinh thể bẩm sinh, sẹo giác mạc, sụp mi?

? Có lé?

? Có tật khúc xạ?

? Tuỳ vào nguyên nhân để điều trị nhược thị:

? Nguyên nhân thường hay gặp nhất là tật khúc xạ. Sau khi xác định mức độ tật khúc xạ, tuỳ vào lứa tuổi, loại tật khúc xạ, bác sĩ sẽ chỉ định bé đã cần đeo kính chưa, cần đeo kính thường xuyên hay không.

? Nếu bé có lé đi kèm với tật khúc xạ, cần điều chỉnh tật khúc xạ trước và theo dõi sự thay đổi của lé. Một số trường hợp sẽ cần phẫu thuật điều chỉnh lé sớm, nhưng đa số sẽ trì hoãn một thời gian.

? Nếu bé có những bệnh lý như đục thuỷ tinh thể (cườm khô) bẩm sinh, sẹo giác mạc, sụp mi mức độ nhiều thì sẽ cần can thiệp phẫu thuật sớm để bảo đảm tín hiệu hình ảnh đi vào mắt tốt trước khi gây nên nhược thị trầm trọng.

? Các phương pháp điều trị nhược thị?

? Che mắt là phương pháp điều trị rất hữu hiệu đề điều trị nhược thị, nó bắt não phải chú ý đến hình ảnh thu được từ mắt yếu. Nếu nhược thị một mắt thì cần che mắt lành để kích thích bé sử dụng mắt nhược thị. Khi bé che mắt cần được ba mẹ, người lớn động viên vì cần che mắt lâu dài, kiên nhẫn. Phương pháp này đã được FDA (Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm của Mỹ) chứng nhận từ lâu.

? Ngoài che mắt ra, có thể sử dụng Atropine để làm mờ mắt lành. Đối với trường hợp nhược thị nhẹ đến trung bình, hiệu quả của che mắt lành và làm mờ mắt lành bằng Atropine như nhau. Atropine không có hiệu quả nếu nhược thị nặng hoặc mắt lành có cận thị. Phương pháp này cũng được FDA chứng nhận.

? Bên cạnh đó, hiện nay trên thị trường, các phương tiện dùng để tập nhược thị được quảng cáo khá nhiều, thực chất cũng chỉ là kích thích bé sử dụng mắt nhược thị. Các phương tiện này chưa được FDA chứng nhận vì chưa có nghiên cứu nào đạt được mức độ hiệu quả và an toàn cho phép trong khi lại tốn kém về kinh tế, thời gian của cả bé và gia đình.

? Thời gian che mắt bao lâu mỗi ngày?

Do bác sĩ quyết định tuỳ thuộc mức độ nhược thị.

? Che mắt kéo dài bao lâu?

Mặc dù thị lực sẽ cải thiện trong vòng vài tuần khi bắt đầu che mắt, nhưng hiệu quả tốt nhất chỉ đạt được sau vài tháng, sau khi đạt được thị lực, cần giảm thời gian che mắt hoặc chuyển sang Atropin để giữ thị lực không xấu đi lại, có thể kéo dài vài tháng đến vài năm.

? Khi che mắt nên làm gì?

Không có hoạt động nào đặc biệt. Điều quan trọng là duy trì che mắt theo đúng chỉ định của bác sĩ vào lúc thức, sinh hoạt, và nên động viên bằng cách cho bé làm những việc bé thích trong khi che mắt.

? Có nên che mắt khi đến trường không?

Thời gian đến trường là thời gian lý tưởng để che mắt và cũng là cơ hội để trẻ em học hỏi và chấp nhận sự khác biệt giữa trẻ này và trẻ khác. Bé che mắt nên được cho ngồi các bàn phía trên.

? Nếu bé không chịu che mắt?

Che mắt cần được thực hiện thường xuyên với sự động viên từ các thành viên gia đình, thầy cô. Nên có những phần thưởng khi bé đồng ý che mắt.

? Bao nhiêu tuổi là quá trễ cho điều trị nhược thị?

Theo viện sức khoẻ quốc gia Mỹ (National Institutes of Health NIH), một số trường hợp bắt đầu điều trị lúc 14 tuổi vẫn còn hiệu quả. Tuy nhiên, điều trị càng sớm, hiệu quả càng cao. Nếu không điều trị, nhược thị sẽ trở nên vĩnh viễn. Điều trị nhược thị không hiệu quả ở người lớn. Một số trường hợp nhược thị điều trị không thành công, nhưng rất khó để quyết định ngưng điều trị

?Điều trị nhược thị cần rất kiên nhẫn, có khi kéo dài hàng nhiều năm. Cố gắng phát hiện và điều trị sớm để đạt được hiệu quả tốt và nhanh chóng nhé!?

Tài liệu tham khảo https://aapos.org/glossary/amblyopia

——————————

BS CKII PHAN HỒNG MAI – Trưởng Khoa Khúc Xạ – Bệnh Viện Mắt TP. HCM